Lè n ap gade sitiyasyon Ayiti ap viv jounen jodi a, li klè ke kriz la pa sèlman ekonomik, politik, ak sekirite, men li se tou yon kriz volonte. Depi plizyè dizèn lane, peyi a ap plonje pi fon nan enstabilite, epi chak gouvènman ki pase, chak aktè sosyal ak politik ki manifeste, chak diskou ki fèt sou chanjman, toujou fini san okenn aksyon konkrè ki ka mete Ayiti sou chimen devlopman reyèl. Kisa k ap manke? Se pa resous. Se pa kapasite moun yo. Se pa menm lide yo. Men, se yon volonte politik, yon vizyon ak yon angajman serye pou retire peyi a nan twou kote l ye a.
Yon sistèm ki fonksyone san volonte pou chanje
Nou wè li chak jou: moun ki nan pouvwa yo gen tandans sèvi ak fonksyon yo pou defann enterè pèsonèl oswa gwoup yo, olye pou yo mete devlopman peyi a an premye. Yon peyi pa ka konstwi sou baz pale anpil san aksyon. Nou bezwen lidè ki pa pè pran desizyon difisil, ki vle aji pou pi bonè ak pou long tèm. Malerezman, nou twouve tèt nou ak yon sistèm kote tout moun ap tann benefis imedya san yo pa panse sou sa ki bon pou jenerasyon k ap vini yo.
Sosyete a dwe egzije plis
Se vre, responsablite a pa sèlman sou do politisyen yo. Sosyete a, sitwayen yo, òganizasyon sivil yo, jèn yo, ak tout aktè sosyal yo, dwe jwe wòl yo nan mete presyon sou moun ki responsab yo. Nou dwe sispann aksepte mediokrite, nou dwe egzije plan konkrè, nou dwe mete men pou fòse chanjman rive. Paske si pèp la rete an silans, se kòm si l ap bay konsantman li ak sitiyasyon l ap viv la.
Ki kote nou prale?
Jodi a, Ayiti pa ka kontinye ap tann solisyon ki soti lòt kote, pandan nou menm nou pa montre volonte pou n chanje sa ki dwe chanje. Si nou pa chwazi yon direksyon klè, si nou pa mete peyi nou an sou pye, lòt moun ap deside pou nou. Se sa k fè anpil peyi ap enpoze solisyon yo sou nou, san nou pa menm gen kapasite pou negosye sa ki bon pou nou.
Nou bezwen mete tèt ansanm pou fè yon chwa nasyonal, yon vizyon kolektif ki chita sou enterè tout pèp la. Yon verite nou pa ka kache, se ke si volonte a pa egziste, okenn chanjman pa posib. Se pou nou leve, aji, epi fòse chanjman nou vle a rive.
Ayiti merite plis. Nou dwe vle plis pou li.
Sadrax ULYSSE,
Editoryalis Centre à la Une.