Pa: Emmanuel B. MONTAS, Avoka nan Bawo Mibalè. DESS nan Jesyon Finans Piblik, Politològ ak yon MBA.
Ann di pito yo aji ak entansyon oswa anba presyon, selon nivo lekti yo genyen. Pou sipòte afimasyon sa a, li esansyèl pou egzamine relasyon ki genyen ant dekrè elektoral la ak kalandriye elektoral la.
Premyeman, dekrè elektoral la fikse règ ak modalite eleksyon yo. Li se fondasyon legal pou tout pwosesis elektoral la repoze. Li se pito kad legal la ki dwe oryante tout bagay. Lè yo etabli premye dekrè a, yo asire klè sou kondisyon patisipasyon ak responsablite aktè ki enplike yo. Sa pèmèt tou elektè yo konprann pwosesis la pi byen. Nan ka kontrè, li nesesè pou panse sou konsekans move oryantasyon. Sa se reyalite aktyèl la.
Nan nivo sa a, mete kanpe yon kalandriye elektoral san yon dekrè anvan, ka lakòz konfizyon sou dat ak pwosedi yo, sa ki ka fè konfyans piblik la nan pwosesis elektoral la diminye. Deja tout moun ap pale sou sa, e dout la ap agrandi plis.
Aprè sa, yon kalandriye ki baze sou yon dekrè ki manke oswa mal etabli ka louvri pòt pou kontestasyon legal, sa ki mete an danje legitimite eleksyon yo. Sa nan abitid nou deja e se ka objektif kèk nan aktè yo tou.
Sepandan, pa respekte yerachi ant dekrè a ak kalandriye a, gen moun ki ka wèl kòm yon mank transparans. Sitwayen yo ak pati politik yo ka poze kesyon sou bon fwa konseye yo. Yo pral konteste sa a paske li parèt twò anbisye ak tandansye nan lè oswa jou ki ap vini yo. Lè sa a, entènasyonal la ap montre yon pati nan plan reyèl li.
Jwèt koken sa a mete aklè yon mank nan planifikasyon ak preparasyon konseye yo. Sa ka jistifye apèl pou revizyon nan gouvènans KPT oswa KEP pou asire ke erè konsa pa repete. Men, nou ka di ke opsyon sa a pa trè klè akòz konjonkti a.
An rezime, priyorite ki bay kalandriye elektoral la sou dekrè elektoral la se yon erè ki ekspoze konseye CPT ak KEP an a kritik ki gen anpil fondman, sa ki montre nesesite pou reyevalye pwosedi yo ak oryantasyon estratejik yo. Nou dwe sispann aji pou destabilizasyon peyi a, li nesesè pou nou fè chwa difisil sa a.
Emmanuel B. MONTAS, Avoka nan Baro Mirebalais. DESS nan Jesyon Finans Piblik, Politològ ak yon MBA.