Idantite ayisyen an toujou te yon kesyon konplèks ki mare ak rezistans, kilti, ak solidarite, men nan anpil ka li prezante yon gwo defi. Chak jenerasyon toujou ap fè fas a kesyon ki mande: « Ki sa sa vle di pou w se yon Ayisyen? » Nan yon nasyon kote istwa liberasyon ak fyète pèsonèl jwe yon wòl esansyèl, anpil otè yo eseye defye, chèche, e plis dekouvri sa ki fòme vrè idantite ak valè ayisyen an.

Idantite ak Istwa Rezistans
Jean Jacques Dessalines te deklare ke libète nou pa t yon kado, men yon konba ki egzije san ak sakrifis. Palabras li yo toujou pwisan paske yo rale yon fil istorik ki travèse kilti ak idantite nasyonal nou an. Pandan plizyè syèk, Ayiti te sèvi kòm yon senbòl rezistans ak rezilyans pou tout nasyon Afriken yo, kote premye nasyon nwa nan mond lan te pran endepandans li kont fòs kolonyal. Sa a pa t sèlman yon batay pou tè, men yon lit pou konsève dignite imen ak valè libète a.

Konpreyansyon Rasin Afro-Ayisyen an
Kòm Ta-Nehisi Coates te di nan Between the World and Me, « rasin ou se pyebwa idantite w. » Pou Ayisyen yo, konpreyansyon sou rasin afro-ayisyen yo se yon etap enpòtan pou rive konprann tèt yo kòm yon pèp. Kilti Vodou a, pa egzanp, se pa yon senp relijyon men yon sistèm valè ki rasanble kominote a, ki defini relasyon ak eritaj ak zansèt yo, e ki bay Ayisyen yo yon sans de kontinwite ak nesesite pou fè fas ak opresyon. Se konsa Vodou sèvi kòm yon poto mitan pou rezistans kiltirèl ak yon mwayen pou entèprete mond lan nan yon fason inik.

Sosyalizasyon e Lide « Nou se youn » nan Kilti Ayisyen
Nan liv The Wretched of the Earth, Frantz Fanon pale sou nesesite pou yon nasyon kolonize devlope yon idantite endepandan pou libere tèt li tout bon. Sosyete ayisyen an, ak eslogan « men anpil chay pa lou, » reflete sa nèt ale. Solidarite ak fè tèt ansanm se eleman ki makonnen pèp la, kote kilti bay chak moun yon plas enpòtan nan kominote a. Avèk yon konsepsyon kolektivis kote sekirite, devlopman, e avansman pou tout kominote a vin pi enpòtan pase enterè pèsonèl, nasyon an gen yon sans de « nou se youn » ki inik.

Lit pou konsève valè Ayisyen nan kontèks mondyal la
Nan jounen jodi a, kote globalizasyon e difizyon enfòmasyon rapid ka afekte valè tradisyonèl yo, ekriven Edwidge Danticat rekòmande yon vrè konesans sou kilti ak valè ayisyen pou pwoteje yo. Danticat montre nan travay li kijan relasyon Ayiti ak lòt nasyon kontinye fòme idantite pèp la pandan li ap goumen pou pwoteje esans kilti li. Sa fè n sonje enpòtans pou konnen kote n soti e sa k fè n diferan san ke n pa kite lòt enfliyans detwi sa ki fondamantal pou nou.

Konklizyon:
Yon konba kap dire pou Defini ak pwoteje Idantite Ayisyen
Jodia, defi pou jwenn idantite ayisyen an antanke valè e kilti pa sispann mennen. Se yon konba pou kenbe ak defann kilti, istwa, ak valè nou malgre chanjman mondyal yo. Sa mande yon gwo angajman pou n aprann, pataje, e selebre sa ki fè n diferan pandan n ap konsève valè ki fè n espesyal. Fanm ak gason Ayisyen bezwen wè nan kilti yo menm jan yo wè nan glas, paske « sa w ye a sòti nan kote w soti. » Yon bon konprann de sa n ye ak valè nou se pi bon zam pou n fè fas ak avni.

Idantite a pa yon bagay fikse, men se yon mouvman trase e konba sa a se pi gwo konba nou pou defini sa sa vle di pou yon Ayisyen viv ak diyite.

Jean Launy AVRIL, Centre à la UNE !

By Centre à la UNE

Centre à la UNE se yon ajans an liy ki bay nouvèl nan tout rakwen peyi Dayiti ak rès Mond lan. Nouvèl nou yo kredib e verifye ak yon rezo jèn jounalis profesyonèl e konpetan. Ou ka kontakte nou nan: journalcentrealaune@gmail.com e +549 351 262 7841