Dat sa ekspreseman lye ak lit fanm yo, feminis ak vyolans gason yo egzèse sou fanm yo elatriye… Fanm yo te mennen yon gwo lit atravè listwa pou chèche egalite ak dwa pou yo respekte ak trete yo jan sa merite devan lalwa, pou rezon sa a, jounen entènasyonal fanm yo ap chèche komemore lit sèks yo pou patisipasyon yo nan sosyete a, devlopman konplè yo kòm moun ak sitou, emansipasyon yo oswa liberasyon yo nan diferan pwen ak aspè nan lavi yo menm . Menmsi li «selebre» chak 8 mas, yon dat nasyonzini te enstitisyonalize nan lane 1975, li enpòtan pou nou konnen sa pa t toujou konsa.
Premye komemorasyon pou fanm nan
Premye komemorasyon an te fèt sou kontinan Ewopeyen an, espesyalman nan peyi tankou Almay, Otrich, Denmark ak Swis. Nan okazyon sa a, dat yo te chwazi a se te 19 mas 1911 kote yo te komemore » Jounen Entènasyonal Fanm Travayè yo » . Plizyè milyon fanm te asiste e ki te reklame dwa pou vote, travay, fòmasyon pwofesyonèl ak non-diskriminasyon nan travay . Depi lè sa a, lide a gaye nan tout peyi yo ak kontinan yo. Pandan yon Asanble Jeneral, Nasyonzini deklare jou ki travèse diferan kilti ak koutim kèlkeswa diferans ki genyen nan mitan yo. Sa a, ansanm ak yon seri evènman, ankouraje mouvman fanm yo goumen pou dwa yo pandan plizyè deseni.
Sifraj fanm yo, demann pou egalite, denonsyasyon kont opresyon sosyal, fanmi ak travay, separasyon ant seksyalite ak repwodiksyon, defans matènite gratis, liberasyon fanm, libète seksyèl, planifikasyon familyal ak metòd kontraseptif se te kèk nan konsèp yo te revandike e yo toujou ap revandike . Men, imaj fanm lan te kòmanse amelyore anpil pi bonè nan kòmansman lane 1909, Ozetazini, lè plizyè milye fanm sosyal te leve kanpe nan Chicago ak New York pou mande pi bon salè ak dwa pou vote, epi tou an 1910, nan kèk nasyon Ewopeyen, kote yo te rive jwenn aksè nan wo nivo edikasyon yo.
Se 25 mas 1911 ke yon vrè repo nan istwa fanm ak feminis te fèt: 123 jèn travayè ak 23 gason travayè te mouri nan dife trajik nan faktori Triangle Shirtwaist nan New York . Pòt ijans yo te fèmen epi yo pa t kapab kite bilding lan. Sa a te pote yon chanjman radikal nan lejislasyon travay nan peyi a e li te yon opòtinite pou batay pou pi bon kondisyon travay . Malgre sa ak deklarasyon Nasyonzini an ki vin apre a , se jis nan 1994 , jou sa te vin ofisyèl Ozetazini.
Pou tout rezon sa yo, 8 mas vle di yon memwa ak yon revandikasyon egalite , konkèt dwa ak espas yo te refize anpil fwa e, sitou, kòmansman liberasyon an anba opresyon patriyachi a.
Antouka, fòk nou note ke batay la poko fini e fanm yo toujou ap kontinye goumen pou yo okipe plas yo merite a, pou yo respekte yo nan tout domèn yo, sitou, pou yo goumen kont vyolans ak abi pouvwa ki toujou prezan ak inaktif malgre chanjman yo.
Se te 8 mas 2017 lè Premye Grèv Entènasyonal Fanm yo te dewoule . Inisyativ sa a, ki te fèt pa diferan òganizasyon fanm ki soti nan plis pase 50 peyi, gen kòm objektif prensipal lide pou fè vizib vyolans sèksis ke gason kontinye egzèse, travèse pa patriyachi, nan diferan aspè yo tou de travay ak lavi sosyal ak anplwaye yo . Atak – seksyèl, sosyal, kiltirèl, politik ak ekonomik .
Ane annapre a apèl la te fèt ankò e nouvo peyi yo te rantre natirèlman, menm bagay la te rive nan lane 2019. Lide te yo revandike vyolans , inegalite sèks ak diferan fòm opresyon ki rete an fòs malgre pase tan yo .Depi pwoklamasyon Nasyonzini an, 8 Mas se yon dat «kle» nan kalandriye yo nan pifò peyi sou glòb la.
Jean Launy AVRIL, Centre à la UNE