Èske pa echwe vle di siksè? Prezidan Ameriken Joe Biden te bay yon pèfòmans relativman kontwole nan aswè jedi 11 jiyè a, malgre gwo glise nan lang lan, pandan yon konferans pou laprès trè antisipe. Men, kòm apèl pou retire kandidati li pou yon dezyèm manda miltipliye, refi l yo konfwonte kesyon pwofon sou eta sante fizik ak mantal li gen anpil chans pa satisfè kan li.

Èske li deja twò ta? Joe Biden te fè efò, pandan yon konferans pou laprès trè antisipe nan jedi 11 Jiyè apre somè Òganizasyon Trete Nò Atlantik la, pou rasire kan Demokrat li sou kandidati prezidansyèl li. Li reyafime ke li rete angaje nan kous la pou Mezon Blanch lan kont Donald Trump . Men, si, apre deba li ak advèsè li a, li te evite yon nouvo katastwòf, li pa gen anpil chans pou li te mete fen nan dout grav nan moun ki ap rele sou li pou yo retire li .

Sou fòm, anvan tout bagay te fè Joe Biden Prezidan Ameriken an, andikape pa yon bege depi anfans, pa janm te yon oratè ekselan. Li ezite, efase gòj li, pafwa sispann bridsoukou pou chanje sijè a, epi li fè ti glise nan lang.

Premye a, anpil moun remake nan aswè Jedi, li te vini menm anvan konferans pou laprès li a, lè li te prezante, an prezans lidè Òganizasyon Trete Nò Atlantik, prezidan an Ukrainian kòm « Vladimir Putin ». Li te refè imedyatman, men domaj la te fèt. Vladimir Zelensky, yon bon spò, te mete fen nan moman anbarasman sa a ak yon ti sèn sa: « Mwen pi bon pase li. »

De zè de tan pita, depi premye kesyon yo te poze pandan egzèsis danjere sa a, lang Joe Biden te glise yon lòt fwa ankò: « Mwen pa t ap chwazi Vis Prezidan Trump si mwen pa t panse li te kalifye, li te di. Telespektatè yo pral konprann, li t ap pale de Kamala Harris, kanmarad li a ki ta ka ranplase l sou tikè prezidansyèl la si li mete fen nan kandidati l.

Fen travay la

Sou sijè sa a, Chèf Leta a repete pozisyon li, ki rete menm jan an pandan de semèn long sa yo: « Mwen panse ke mwen se moun ki pi kalifye pou kandida pou prezidan, » li asire. « Mwen pa fè sa pou (konsève) eritaj mwen an. Mwen fè sa pou m fini travay mwen te kòmanse a. » Yon ti kras pita, sepandan, li admèt: « Mwen detèmine yo dwe yon kandida, men mwen panse ke li enpòtan soulaje laperèz. »

Dapre li, se nan frape tè a kouri, atravè rasanbleman, reyinyon ak konferans pou laprès tankou sa a, ke li pral montre piblik la ke li kapab egzèse yon manda anplis. Li klè ke li te gen opòtinite, pandan echanj li ak jounalis yè Jedi a , yo montre metriz li nan sijè entènasyonal, soti nan lagè a nan Ikrèn nan sa ki nan Gaza, ki gen ladan relasyon Sino-Ameriken yo.

Joe Biden vizib pi alèz lè li gen tan devlope repons li yo, konpare ak fòma estrès 60 segonn enpoze pandan deba a. Se konsa, malgre glise li nan lang nan ak difikilte pou lapawòl li, li te delivre yon pèfòmans ki te mwayèn nan moun nou te konnen deja a.

Men, deba sa a, an reyalite, chanje tout bagay. Li te mete aksan sou non sèlman yon « sware ki graj, » jan li te rele l, men enkyetid pi pwofon sou kapasite fizik ak mantal prezidan 81 lana. Ak Jedi swa, se sa li te dwe rasire. Sepandan, fondamantalman, Joe Biden pa janm bay yon repons satisfezan a plizyè kesyon yo poze yo.

Sekans anbarasan sa a pa ta dwe sèlman pa rasire moun ki gen dout sou li, men li ta dwe fè yo plis fache. Lidè nan pisans dirijan nan mond lan tou senpleman pa kapab peye plenyen sou vitès travay ajite li. Li se pa nati anrejistre nan deskripsyon travay li. Men, si li deja gen pou okipe tèt li jodi a, kisa sa pral tankou nan kat ane?

Joe Biden te reponn tou kesyon sou sa ki bon pou pran yon tès mantal. « Mwen te fè twa egzamen entans ak sibstansyèl newolojik » te pote soti nan yon newològ, dènye a « nan mwa fevriye », li te raple, ak « yo di mwen an bon fòm ». Sepandan, temwayaj dirèk yo miltipliye nan dènye jou yo pou afime ke kapasite kognitif prezidan an te vizib deteryore. Dènye a, sa George Clooney , mete yon moso tounen nan yon machin kounye a byen lwil nan Mèkredi.

Kèk jou k ap vini yo pral desizif

Anviwon kenz ofisyèl eli nan Chanm Reprezantan an ak yon senatè deja mande piblikman Joe Biden demisyone. Dapre medya Ameriken yo, anpil lòt moun espere fè menm bagay la nan jou k ap vini yo. Nancy Pelosi, ansyen oratè ki rete trè enfliyan nan Demokrat yo, te rapòte ke yo te mande yo pou yo tann jiskaske somè Òganizasyon Trete Nò Atlantik la fini.

Tansyon yo te menm rive nan Mezon Blanch – yon bagay etranj nan administrasyon sa a – ap ogmante: sèten manm ekip Joe Biden yo, fatige, rekonèt an prive ke kounye a li pral enposib pou genyen eleksyon sa a. Sondaj yo, ki te deja pa bon anvan deba a, tout bon montre yon tonbe pou Joe Biden kont rival li.

Dapre yon etid Ipsos pibliye jedi pa Washington Post ak ABC, 67% Ameriken kwè li ta dwe retire kandidati li. Kanpay Biden te menm kòmanse pran batman opinyon sou kapasite Kamala Harris pou bat Donald Trump, atravè biwo vòt entèn yo.

Yo te poze l kesyon sou konpayon kandida li a, Joe Biden pa t manke fè lwanj, li fè lwanj an patikilye travay li sou defann dwa a avòtman. Men, si li te repete ke li te vreman « kalifye » pou pòs prezidan an, li te santi li te plis toujou. Epi lonje agiman lojistik la: « Gen lòt moun ki ta ka bat Trump tou, men li difisil anpil pou kòmanse nan grafouyen, » li te di.

Pou anpil analis, sepandan, kalkil la te deja fèt: li se pi bon eseye sove kay la Demokratik ak èd nan yon nouvo kandida pase nan tèt avèg nan direksyon yon defèt anonse. Kit Joe Biden renmen li oswa ou pa, jou kap vini yo ta dwe desizif.

By Jean Launy Avril

Je suis un guerrier de la vieille école. Nou fòme nan Syans Jiridik , Filozofi , Antropoloji sosyal e Syans Politik ak metriz nou nan Syans Sosyal domèn dwa moun .Nou gen fòmasyon nan redaksyon ak prezantasyon emisyon e nou ekri pou plizyè jounal nasyonal e entènasyonal elatriye..... Membre Fondateur et Directeur général du journal "Centre à la UNE". Mail: jean.launy.avril@mi.unc.edu.ar