24 fevriye 2022, mond lan te antre nan yon nouvo epòk konfwontasyon jeyopolitik ak envazyon Ikrèn pa Larisi. Twa zan apre, konfli a ap kontinye chanje lòd entènasyonal la, kite yon bilans imen ak materyèl katastrofik.
Nan twa ane, plizyè milye moun pèdi lavi yo, vil antye detwi, epi milyon moun oblije kite peyi yo. Konfli sa a, ki te dwe yon operasyon rapid dapre Moskou, tounen yon lagè andirans kote chak kan ap mobilize fòs li yo pou yon batay long e ki pa gen sètitid.
Yon konfli ki redefini relasyon pouvwa yo
Lagè Ikrèn lan se pa sèlman yon konfwontasyon ant de leta. Li tounen yon senbòl chòk ant de vizyon mond lan. Yon bò, Ikrèn ap goumen pou souverènte li epi pou li entegre nan espas oksidantal la; lòt bò, Larisi ap chache retabli enfliyans li epi redesiye règ jwèt entènasyonal yo.
Sanksyon ekonomik kont Larisi, èd militè masiv Etazini ak Inyon Ewopeyèn bay Kiev, ak izolasyon diplomatik Kremlin an make twa dènye ane yo. Sepandan, Moskou kontinye kenbe tèt, jwenn alye nan Lachin, Iran ak Kore di Nò, epi adapte ekonomi li ak presyon oksidantal la.
Enpak global yon konfli ki pa janm fini
Anplis limit Ikrèn, lagè sa a gen gwo konsekans sou rès mond lan. Li agrave kriz enèji a, boulvèse mache agrikòl yo epi ogmante polarizasyon nan relasyon entènasyonal yo. Ewòp, patikilyèman, oblije revwa politik defans li, ranfòse l’OTAN epi divèsifye sous enèji li yo.
Nan peyi Sid yo, efè lagè a manifeste pa monte pri manje ak ogmantasyon enstabilite ekonomik. Pami tan sa a, enstitisyon entènasyonal yo tankou L’ONU parèt enpotan pou enpoze yon seselfe dirab, ki montre limit miltilateralis la devan yon lagè konsa.
Epi kounye a ?
Twa zan apre kòmansman konfli a, espwa pou yon lapè negosye toujou lwen. Chita pale yo toujou bloke, chak kan rete sou pozisyon li. Lagè a ka kontinye pi lontan, ak konsekans pi grav pou Ikrèn, Larisi ak rès mond lan.
Nan enpas sa a, kominote entènasyonal la dwe double efò li pou ankouraje yon solisyon diplomatik epi evite yon pi gwo esklad. Istwa te montre nou ke lagè ki dire twòp benefisye sèlman moun k ap fè pwofi sou li, pandan pèp yo kontinye soufri.
Jodi a, twa zan apre kòmansman ostilite yo, li pi nesesè pase tout tan pou nou raple ke lagè pa dwe janm yon fatalite. Lapè, menm si li difisil pou rive, dwe rete yon objektif fondamantal pou tout nasyon ki enplike nan konfli sa a, dirèkteman oswa endirèkteman.
Sadrax ULYSSE
Editoryalis, Centre à la Une